Μαχαλάδες-Τοπωνύμια
(ΕΝΤΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ)
Έβρος
Γειτονιά στο πάνω μέρος της Πρώτης. Η ονομασία αυτή δώθηκε για να παρομοιάσει την ορμή των κατοίκων την γειτονιάς,όπως ο ποταμός Έβρος, καθώς κατέβαιναν στην αγορά για να γιορτάσουν την απελευθέρωση από τους Βουλγάρους το 1945.
Τσιουμπανίνα
Έτσι ονομάστηκε η πλατεία που βρίσκεται στο πάνω μέρος του χωριού, επειδή στα παλαιότερα χρόνια στην πλατεία αυτή κάθε χρόνο τον Οκτώβριο και συγκεκριμένα στην γιορτή του Αγ. Δημητρίου επέλεγαν τον τσομπάνο της νέας χρονιάς για να βόσκει τα ζώα των κατοίκων.
Καναράς
Έτσι ονομάζεται μία από τις 5 γέφυρες του ρέματος Μπουρντάνου, που χωρίζει την κεντρική συνοικία της Αγ. Παρασκευής με την συνοικία του Αγ. Γεωργίου. Η λέξη Καναράς είναι ταυτόσημη με την λέξη σφαγείο που υπήρχε δίπλα της γέφυρας, στο παρακείμενο δένδρο της Κακαδιάς, της οποίας ένα μεγάλο κλαδί χρησίμευε ως τσιγκέλι για τα κρέατα των ζώων.
Μπουρντάνος Λάκκος
Έτσι ονομάζεται το ρέμα που κατέρχεται από τον κύριο όγκο του Παγγαίου,διασχίζει το χωριό περνώντας από την γέφυρα του Καναρά και τις άλλες γέφυρες της αγοράς, και καταλήγει κάτω από την στέρνα του Ιμάμη.
Μαχαλούδι
Μικρή γειτονιά στο κάτω μέρος του χωριού μεταξύ των σπιτιών του Χαρισιάδη και Σιούλα.
Μεσοχώρι
Βρίσκεται στη μέση του χωριού μπροστά στην εκκλησία της Αγ. Παρασκευής.
Μπηλίκι
Το μπεηλίκι είναι μέρος όπου έμενε ο μπέης κατά την Τουρκοκρατία, σήμερα το μέρος που βρίσκεται το κτίριο του Γεωργικού Πιστωτικού Συνεταιρισμού.
Μετόχι
Το μέρος όπου σήμερα αναβιώνει το έθιμο της Ντερβένας.
Πρίνος
Ονομασία τοποθεσίας επειδή υπήρχε ένα μεγάλο δέντρο. Σημερινή πλατεία μπροστά από το σπίτι του Παπαμόσχου Θ.
Τούμπος
Ονομασία τοποθεσίας που δόθηκε από το υπερυψωμένο έδαφος, το σημερινό σταυροδρόμι λίγο πιο πάνω από το πρώην Δημαρχείο (πρώην Δημοτικό σχολείο).
Βλάχικα
Τοποθεσία όπου έχτισαν τα σπίτια τους οι έποικοι Βλάχοι που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο χωριό το 1925.
Προσφυγικά ή Συνοικισμός
Τοποθεσία όπου έχτισαν τα σπίτια τους οι οικογένειες των προσφύγων από την Θράκη και τη Μ. Ασία που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο χωριό με την ανταλλαγή υων πληθυσμών Τουρκίας και Ελλάδας με την συνθήκη της Λωζάνης το 1923.
Γιουφτομαχαλάς
Τοποθεσία όπου για κάποιο χρονικό διάστημα είχαν εγκατασταθεί οικογένειες γύφτων
(ΥΠΑΙΘΡΟΥ)
Αλουβίτσες
Ονομασία αγροτικής περιοχής όπου υπήρχαν πολλά φυτά από τα οποία έκαναν τις βίτσες (λεπτές βέργες)
Αμπελούδια
Ονομασία αγροτικής τοποθεσίας που δώθηκε επειδή υπήρχαν πολλά μικρά αμπέλια
Ασβεσταριές
Αγροτική περιοχή που βρίσκεται στον παλιό δρόμο Πρώτης-Ροδολίβους και πήρε την ονομασία από τα πετρώματα τις περιοχής (ασβεστόλιθους) και από τα ασβεστοκαμίνια.
Γκουρουντσιές
Αγροτική περιοχή που πήρε το όνομα από τα ομώνυμα χαρακτηριστικά δένδρα γκουρνιτσιές (αγριοαχλαδιές) που υπήρχαν εκεί.
Ζούβακας
Αγροτική περιοχή στην οποία υπάρχει στέρνα.Ξένη λέξη
Ιμάμης
Περιοχή αγροτική γνωστή ως στέρνα του Ιμάμη.Ιμάμης είναι μουσουλμάνος θρησκευτικός λειτουργός που καλεί τους πιστούς σε προσευχή.
Κλαδούρες
Αγροτική περιοχή που πήρε το όνομά της από συστάδα μεγάλων πουρναριών.
Καλόγηρος
Ονομασία τοποθεσίας που δώθηκε επειδή,κατά τις αφηγήσεις των γεροντότερων,έμεινε στο χώρο αυτό κάποιος ως ερημίτης με κοσμική και όχι χριστιανική έννοια.
Μπουγάτινα
Μεγάλος πέτρινος όγκος στο Παγγαίο. Καθώς στέκεται στο ψηλότερο σημείο, για τους κατοίκους της Πρώτης θύμιζε μπουγά (ταύρο).
Λαπαταριές
Στην περιοχή αυτή υπήρχαν άφθονα λάπατα (είδος φυτών)
Παλιουρές
Ονομασία περιοχής στην οποία υπάρχουν παλιουρές (θάμνοι αγκαθωτοί) που τους χρησιμοποιούσαν για τις περιφράξεις των κτημάτων.
Πιλάφ τεπέ
Κορυφή του Παγγαίου που πήρε την ονομασία λόγω σχήματος πιλαφιού.
Πουλιάνα
Μεγάλη έκταση που έμεινε ακαλλιέργητη και βρίσκεται στις παρυφές του Παγγαίου.
Τσεκούρ μαντριά
Μάνδρες του Τσεκουρά ο οποίος ήταν ιδιοκτήτης κοπαδιού και των μαντριών. Περιοχή του Παγγαίου.
Σωληναρούδι
Μικρός σωλήνας από τον οποίο τρέχει νερό.Τοποθεσία του Παγγαίου.
Στροφάρα
Κλειστή στροφή του δρόμου ανεβαίνοντας προς το μοναστήρι της Αναλήψεως.
Χιονίστρα
Έγκοιλο σε πετρώματα ασβεστολιθικά το οποίο έχει μεγάλο βάθος και καθώς δεν δέχεται την ακτινοβολία του ήλιου παραμένει το χιόνι ακόμη και το καλοκαίρι.
Έβρος
Γειτονιά στο πάνω μέρος της Πρώτης. Η ονομασία αυτή δώθηκε για να παρομοιάσει την ορμή των κατοίκων την γειτονιάς,όπως ο ποταμός Έβρος, καθώς κατέβαιναν στην αγορά για να γιορτάσουν την απελευθέρωση από τους Βουλγάρους το 1945.
Τσιουμπανίνα
Έτσι ονομάστηκε η πλατεία που βρίσκεται στο πάνω μέρος του χωριού, επειδή στα παλαιότερα χρόνια στην πλατεία αυτή κάθε χρόνο τον Οκτώβριο και συγκεκριμένα στην γιορτή του Αγ. Δημητρίου επέλεγαν τον τσομπάνο της νέας χρονιάς για να βόσκει τα ζώα των κατοίκων.
Καναράς
Έτσι ονομάζεται μία από τις 5 γέφυρες του ρέματος Μπουρντάνου, που χωρίζει την κεντρική συνοικία της Αγ. Παρασκευής με την συνοικία του Αγ. Γεωργίου. Η λέξη Καναράς είναι ταυτόσημη με την λέξη σφαγείο που υπήρχε δίπλα της γέφυρας, στο παρακείμενο δένδρο της Κακαδιάς, της οποίας ένα μεγάλο κλαδί χρησίμευε ως τσιγκέλι για τα κρέατα των ζώων.
Μπουρντάνος Λάκκος
Έτσι ονομάζεται το ρέμα που κατέρχεται από τον κύριο όγκο του Παγγαίου,διασχίζει το χωριό περνώντας από την γέφυρα του Καναρά και τις άλλες γέφυρες της αγοράς, και καταλήγει κάτω από την στέρνα του Ιμάμη.
Μαχαλούδι
Μικρή γειτονιά στο κάτω μέρος του χωριού μεταξύ των σπιτιών του Χαρισιάδη και Σιούλα.
Μεσοχώρι
Βρίσκεται στη μέση του χωριού μπροστά στην εκκλησία της Αγ. Παρασκευής.
Μπηλίκι
Το μπεηλίκι είναι μέρος όπου έμενε ο μπέης κατά την Τουρκοκρατία, σήμερα το μέρος που βρίσκεται το κτίριο του Γεωργικού Πιστωτικού Συνεταιρισμού.
Μετόχι
Το μέρος όπου σήμερα αναβιώνει το έθιμο της Ντερβένας.
Πρίνος
Ονομασία τοποθεσίας επειδή υπήρχε ένα μεγάλο δέντρο. Σημερινή πλατεία μπροστά από το σπίτι του Παπαμόσχου Θ.
Τούμπος
Ονομασία τοποθεσίας που δόθηκε από το υπερυψωμένο έδαφος, το σημερινό σταυροδρόμι λίγο πιο πάνω από το πρώην Δημαρχείο (πρώην Δημοτικό σχολείο).
Βλάχικα
Τοποθεσία όπου έχτισαν τα σπίτια τους οι έποικοι Βλάχοι που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο χωριό το 1925.
Προσφυγικά ή Συνοικισμός
Τοποθεσία όπου έχτισαν τα σπίτια τους οι οικογένειες των προσφύγων από την Θράκη και τη Μ. Ασία που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο χωριό με την ανταλλαγή υων πληθυσμών Τουρκίας και Ελλάδας με την συνθήκη της Λωζάνης το 1923.
Γιουφτομαχαλάς
Τοποθεσία όπου για κάποιο χρονικό διάστημα είχαν εγκατασταθεί οικογένειες γύφτων
(ΥΠΑΙΘΡΟΥ)
Αλουβίτσες
Ονομασία αγροτικής περιοχής όπου υπήρχαν πολλά φυτά από τα οποία έκαναν τις βίτσες (λεπτές βέργες)
Αμπελούδια
Ονομασία αγροτικής τοποθεσίας που δώθηκε επειδή υπήρχαν πολλά μικρά αμπέλια
Ασβεσταριές
Αγροτική περιοχή που βρίσκεται στον παλιό δρόμο Πρώτης-Ροδολίβους και πήρε την ονομασία από τα πετρώματα τις περιοχής (ασβεστόλιθους) και από τα ασβεστοκαμίνια.
Γκουρουντσιές
Αγροτική περιοχή που πήρε το όνομα από τα ομώνυμα χαρακτηριστικά δένδρα γκουρνιτσιές (αγριοαχλαδιές) που υπήρχαν εκεί.
Ζούβακας
Αγροτική περιοχή στην οποία υπάρχει στέρνα.Ξένη λέξη
Ιμάμης
Περιοχή αγροτική γνωστή ως στέρνα του Ιμάμη.Ιμάμης είναι μουσουλμάνος θρησκευτικός λειτουργός που καλεί τους πιστούς σε προσευχή.
Κλαδούρες
Αγροτική περιοχή που πήρε το όνομά της από συστάδα μεγάλων πουρναριών.
Καλόγηρος
Ονομασία τοποθεσίας που δώθηκε επειδή,κατά τις αφηγήσεις των γεροντότερων,έμεινε στο χώρο αυτό κάποιος ως ερημίτης με κοσμική και όχι χριστιανική έννοια.
Μπουγάτινα
Μεγάλος πέτρινος όγκος στο Παγγαίο. Καθώς στέκεται στο ψηλότερο σημείο, για τους κατοίκους της Πρώτης θύμιζε μπουγά (ταύρο).
Λαπαταριές
Στην περιοχή αυτή υπήρχαν άφθονα λάπατα (είδος φυτών)
Παλιουρές
Ονομασία περιοχής στην οποία υπάρχουν παλιουρές (θάμνοι αγκαθωτοί) που τους χρησιμοποιούσαν για τις περιφράξεις των κτημάτων.
Πιλάφ τεπέ
Κορυφή του Παγγαίου που πήρε την ονομασία λόγω σχήματος πιλαφιού.
Πουλιάνα
Μεγάλη έκταση που έμεινε ακαλλιέργητη και βρίσκεται στις παρυφές του Παγγαίου.
Τσεκούρ μαντριά
Μάνδρες του Τσεκουρά ο οποίος ήταν ιδιοκτήτης κοπαδιού και των μαντριών. Περιοχή του Παγγαίου.
Σωληναρούδι
Μικρός σωλήνας από τον οποίο τρέχει νερό.Τοποθεσία του Παγγαίου.
Στροφάρα
Κλειστή στροφή του δρόμου ανεβαίνοντας προς το μοναστήρι της Αναλήψεως.
Χιονίστρα
Έγκοιλο σε πετρώματα ασβεστολιθικά το οποίο έχει μεγάλο βάθος και καθώς δεν δέχεται την ακτινοβολία του ήλιου παραμένει το χιόνι ακόμη και το καλοκαίρι.